Tekst: Babs Bouwman
Volle zalen in het Cultuurhuis, tientallen professionals, vrijwilligers en beleidsmakers en één gezamenlijke ambitie: de beweging maken van zorg naar welzijn. De themabijeenkomst van de gemeente, Heuvelrug Gezond en de sociale dorpsteams op dinsdag 30 september bracht ruim 75 betrokkenen samen voor een avond vol ontmoeting, inspiratie en nieuwe inzichten: het maakte de urgentie dat er iets moet veranderen heel zichtbaar.
“De zorg kan het niet alleen meer”, vertelt regiocoördinator Koen Dijkman Regiocoördinatie IZA ZOU. “Mensen worden steeds ouder, de groep wordt groter en de druk op de zorg zal blijven toenemen. Dat vraagt om een bredere benadering, waarbij welzijn en preventie net zo belangrijk zijn als medische zorg”. Die boodschap vormde de rode draad van de bijeenkomst. Initiatiefnemers Hanz Lasthuis van Stichting sociale dorpsteams, Natasja Koop van Heuvelrug Gezond en Merel Castella Zaforas van de gemeente Utrechtse Heuvelrug nodigden zorgverleners, beleidsmakers, vrijwilligers en inwoners uit om samen te verkennen hoe die beweging kan worden gemaakt.
“Van koffie tot community: kleine initiatieven met groot effect”
Ontmoeting, workshops en uitwisseling
Het Cultuurhuis gonsde van de gesprekken. Onder andere huisartsen, praktijkondersteuners, jongerenwerkers, fysiotherapeuten en casemanagers dementie raakten in gesprek met buurtvrijwilligers en beleidsambtenaren en wisselden ervaringen uit. Er was ruimte om elkaar te leren kennen en te ontdekken wat er lokaal al gebeurt en waar kansen liggen voor samenwerking. Deelnemers konden kiezen uit acht workshops die allemaal een andere invalshoek belichtten. Van “Grip op geld” (over financiële gezondheid als basis voor welzijn) tot “Lekker in je vel” (de kracht van bewegen). Van jongerenwerk en talentontwikkeling tot maatjesprojecten, ontmoetingsplekken in de buurt en community building.
Een van de meest besproken sessies was Van patiënt naar burger, verzorgd door Kees Fortuin en Eelco Visser. Hun boodschap: zet de mens centraal, niet de hulpvraag. Met talloze voorbeelden lieten ze zien hoe kleine initiatieven groot effect kunnen hebben. Zoals een vrijwilliger die simpelweg met koffie en kleurplaten begon, en binnen enkele maanden een wekelijkse ontmoetingsplek voor tientallen kinderen opbouwde.
“Je hoeft niet altijd te beginnen met een plan”, aldus Eelco. “Door gewoon te doen, ontstaan plannen vanzelf”. Kees voegde toe: “Als mensen elkaar kennen, stroomt er meer dan alleen informatie. Er ontstaat bereidheid om iets voor elkaar te betekenen. Dat maakt het verschil tussen patiënt zijn en burger blijven”.
Mooie praktijkvoorbeelden
Tijdens de workshop van Patiënt naar Burger, deelden deelnemers hun eigen verhalen. Zo werd in Doorn een leegstaande ruimte door een woningbouwvereniging beschikbaar gesteld.
Met een simpele mok met daarop ‘buurtbabbel’ nodigden sociaal makelaars bewoners uit om samen koffie te drinken. Inmiddels is er een levendige ontmoetingsplek ontstaan, waar buren elkaar leren kennen en elkaar ondersteunen, tot en met het regelen van een traplift voor een buurtgenoot. Een fysiotherapeut vertelde over zijn idee om de gezelligheid van zijn hond te delen. Hij vond binnen de kortste keren tientallen vrijwilligers bereid om eenzame buurtbewoners mee te nemen op een wandeling. Een klein gebaar, met grote impact.
Van losse lijntjes naar duurzame verbinding
De avond liet zien dat welzijn niet iets abstracts is, maar juist zichtbaar wordt in concrete ontmoetingen, gesprekken en initiatieven. Toch werd ook de weerbarstigheid van de praktijk benoemd: bijvoorbeeld hoe vertaal je deze energie naar je dagelijkse werk in een drukke huisartsenpraktijk of fysiotherapiepraktijk? Het antwoord van de workshopleiders was helder: “Kijk verder dan de klacht. Zoek de persoon achter de patiënt. Soms is een luisterend oor of een verwijzing naar een buurtinitiatief waardevoller dan een medische behandeling. Het begint bij het leggen van verbindingen”.
Blik vooruit
De themabijeenkomst was niet een eenmalige ontmoeting, maar meer een beweging waarbij de lijntjes zorg en welzijn kort gehouden worden, zodat de professionals en vrijwilligers elkaar beter en sneller kunnen vinden.
Er volgen nieuwe inspiratiesessies, juist om de lijntjes kort te houden en professionals en vrijwilligers te helpen elkaar sneller te vinden. Want alleen door samenwerking kan de beweging van zorg naar welzijn echt vorm krijgen. Aan het einde van de avond klonk een duidelijke conclusie: zet de mens centraal, niet de ziekte. Zie de burger achter de patiënt. En gun jezelf als professional de ruimte om vanuit plezier en nieuwsgierigheid dat gesprek aan te gaan. Of zoals een deelnemer het treffend verwoordde: “Het mooiste wat je kunt doen, is iemand weer onderdeel laten worden van de gemeenschap. Want wie zich gezien voelt, heeft vaak minder zorg nodig”.